کانون موسیقی چنگ

احمد عبادی نوازنده ی سه تار . نصراله ناصح پور ردیف دان و خواننده
پشت سر نصراله ناصح پور سرکار گرامی حبیب اله صالحی نوازنده ی تار و موسیقی دان دیده می شود
نگاره ی بالا در کانون موسیقی چنگ گرفته شده است

 

ردیف علی اکبر خان شهنازی

با نوانگاری سرکار حبیب اله صالحی

 

دیباچه

نواخته شده ی ردیف ساخته شده به دست علی اکبر خان شهنازی در این سالهای پیشینِ نزدیک به آسانی برای آنانی که دوست داشته اند به این ردیف گوش فرا دهند و یا آن را یاد بگیرند دست یافتنی بوده است. خواست من از پخش نوانگاری این گردآمده ی ارزمند موسیقایی در اینجا یاد کردن از سرکار گرامی حبیب اله صالحی است که برای نوانگاری ردیف آموزگارش، علی اکبر خان شهنازی کوشیده است و فرزند ایشان نرسی صالحی نیز با هزینه ی خودش آن را به چاپ رسانده است. در فراموش نباید کرد که این نگارش از ردیف علی اکبر خان نخستین نگارش به چاپ رسیده (1367) از آفریده ی علی اکبر خان است.

حبیب اله صالحی

حبیب اله صالحی (1299-1364) از شاگردان خوب علی اکبر خان شهنازی بود و هم که سالها به مانند خانم اقدس در آموزش موسیقی دستیار استادش. او کارشناسی زیستار شناسی داشت و در روزگاری دیگر در رشته ی آهنگسازی از هنرکده ی موسیقی ملی نیز گواهینامه ی کارشناسی خود را دریافت کرد. او همچنین آهنگهای بسیاری نیز به مانند سایه ی لرزان و یا یک قطره اشک ساخته است.

نگاره ای از سرکار حبیب اله صالحی به همراه شناسه های ردیف چاپ شده

باشد که این کار من به نام یادی از سرکار حبیب اله صالحی و سپاس از کرده های او برای فرهنگ سرزمینش پذیرفته شود.

 

نوانگاری ردیف علی اکبر خان شهنازی

𝆲 𝆖 𝆖 𝆖 𝆱

آواز ابوعطا

ابوعطا . یکابوعطا . دوابوعطا . سهابوعطا . چهارابوعطا . پنجابوعطا . ششابوعطا . هفتابوعطا . هشتابوعطا . نهابوعطا . دهابوعطا . یازدهابوعطا . دوازدهابوعطا . سیزدهابوعطا . چهاردهابوعطا . پانزدهابوعطا . شانزدهابوعطا . هفدهابوعطا . هژدهابوعطا . نوزدهابوعطا . بیستابوعطا . بیست و یکابوعطا . بیست و دوابوعطا . بیست و سهابوعطا . بیست و چهارابوعطا . بیست و پنجابوعطا . بیست و ششابوعطا . بیست و هفتابوعطا . بیست و هشتابوعطا . بیست و نهابوعطا . سیابوعطا . سی و یکابوعطا . سی و دوابوعطا . سی و سهابوعطا . سی و چهارابوعطا . سی و پنجابوعطا . سی و ششابوعطا . سی و هفتابوعطا . سی و هشتابوعطا . سی و نهابوعطا . چهل

آواز افشاری

افشاری . یکافشاری . دوافشاری . سهافشاری . چهارافشاری . پنجافشاری . ششافشاری . هفتافشاری . هشتافشاری . نهافشاری . دهافشاری . یازدهافشاری . دوازدهافشاری . سیزدهافشاری . چهاردهافشاری . پانزدهافشاری . شانزدهافشاری . هفدهافشاری . هژدهافشاری . نوزدهافشاری . بیستافشاری . بیست و یکافشاری . بیست و دوافشاری . بیست و سهافشاری . بیست و چهارافشاری . بیست و پنج

آواز دشتی

دشتی . یکدشتی . دودشتی . سهدشتی . چهاردشتی . پنجدشتی . ششدشتی . هفتدشتی . هشتدشتی . نهدشتی . دهدشتی . یازدهدشتی . دوازدهدشتی . سیزدهدشتی . چهاردهدشتی . پانزدهدشتی . شانزدهدشتی . هفدهدشتی . هژدهدشتی . نوزدهدشتی . بیستدشتی . بیست و یکدشتی . بیست و دودشتی . بیست و سهدشتی . بیست و چهاردشتی . بیست و پنجدشتی . بیست و شش

آواز اصفهان

اصفهان . یکاصفهان . دواصفهان . سهاصفهان . چهاراصفهان . پنجاصفهان . ششاصفهان . هفتاصفهان . هشتاصفهان . نهاصفهان . دهاصفهان . یازدهاصفهان . دوازدهاصفهان . سیزدهاصفهان . چهاردهاصفهان . پانزدهاصفهان . شانزدهاصفهان . هفدهاصفهان . هژدهاصفهان . نوزدهاصفهان . بیستاصفهان . بیست و یکاصفهان . بیست و دواصفهان . بیست و سهاصفهان . بیست و چهاراصفهان . بیست و پنجاصفهان . بیست و شش

آواز ترک

ترک . یکترک . یکترک . یکترک . دوترک . سهترک . چهارترک . پنجترک . ششترک . هفتترک . هشتترک . نهترک . دهترک . یازدهترک . دوازدهترک . سیزدهترک . چهاردهترک . پانزدهترک . شانزدهترک . هفدهترک . هژدهترک . نوزدهترک . بیستترک . بیست و یکترک . بیست و دوترک . بیست و سهترک . بیست و چهارترک . بیست و پنجترک . بیست و ششترک . بیست و هفتترک . بیست و هشتترک . بیست و نهترک . سیترک . سی و یکترک . سی و دوترک . سی و سهترک . سی و چهارترک . سی و پنجترک . سی و ششترک . سی و هفتترک . سی و هشتترک . سی و نهترک . چهلترک . چهل و یکترک . چهل و دوترک . چهل و سهترک . چهل و چهارترک . چهل و پنجترک . چهل و ششترک . چهل و هفتترک . چهل و هشت

دستگاه چهارگاه

چهارگاه . یکچهارگاه . دوچهارگاه . سهچهارگاه . چهارچهارگاه . پنجچهارگاه . ششچهارگاه . هفتچهارگاه . هشتچهارگاه . نهچهارگاه . دهچهارگاه . یازدهچهارگاه . دوازدهچهارگاه . سیزدهچهارگاه . چهاردهچهارگاه . پانزدهچهارگاه . شانزدهچهارگاه . هفدهچهارگاه . هژدهچهارگاه . نوزدهچهارگاه . بیستچهارگاه . بیست و یکچهارگاه . بیست و دوچهارگاه . بیست و سهچهارگاه . بیست و چهارچهارگاه . بیست و پنجچهارگاه . بیست و ششچهارگاه . بیست و هفتچهارگاه . بیست و هشتچهارگاه . بیست و نهچهارگاه . سیچهارگاه . سی و یکچهارگاه . سی و دوچهارگاه . سی و سهچهارگاه . سی و چهارچهارگاه . سی و پنجچهارگاه . سی و ششچهارگاه . سی و هفتچهارگاه . سی و هشتچهارگاه . سی و نهچهارگاه . چهلچهارگاه . چهل و یکچهارگاه . چهل و دوچهارگاه . چهل و سهچهارگاه . چهل و چهارچهارگاه . چهل و پنجچهارگاه . چهل و ششچهارگاه . چهل و هفتچهارگاه . چهل و هشتچهارگاه . چهل و نهچهارگاه . پنجاهچهارگاه . پنجاه و یکچهارگاه . پنجاه و دو

دستگاه همایون

همایون . یکهمایون . دوهمایون . سههمایون . چهارهمایون . پنجهمایون . ششهمایون . هفتهمایون . هشتهمایون . نههمایون . دههمایون . یازدههمایون . دوازدههمایون . سیزدههمایون . چهاردههمایون . پانزدههمایون . شانزدههمایون . هفدههمایون . هژدههمایون . نوزدههمایون . بیستهمایون . بیست و یکهمایون . بیست و سههمایون . بیست و چهارهمایون . بیست و پنجهمایون . بیست و ششهمایون . بیست و هفتهمایون . بیست و هشتهمایون . بیست و نههمایون . سیهمایون . سی و یکهمایون . سی و دوهمایون . سی و سههمایون . سی و چهارهمایون . سی و پنجهمایون . سی و ششهمایون . سی و هفتهمایون . سی و هشتهمایون . سی و نههمایون . چهلهمایون . چهل و یکهمایون . چهل و دو

دستگاه ماهور

ماهور . یکماهور . دوماهور . سهماهور . چهارماهور . پنجماهور . ششماهور . هفتماهور . هشتماهور . نهماهور . دهماهور . یازدهماهور . دوازدهماهور . سیزدهماهور . چهاردهماهور . پانزدهماهور . شانزدهماهور . هفدهماهور . هژدهماهور . نوزدهماهور . بیستماهور . بیست و یکماهور . بیست و دوماهور . بیست و سهماهور . بیست و چهارماهور . بیست و پنجماهور . بیست و ششماهور . بیست و هفتماهور . بیست و هشتماهور . بیست و نهماهور . سیماهور . سی و یکماهور . سی و دوماهور . سی و سهماهور . سی و چهارماهور . سی و پنجماهور . سی و ششماهور . سی و هفتماهور . سی و هشتماهور . سی و نهماهور . چهلماهور . چهل و یکماهور . چهل و دوماهور . چهل و سه

دستگاه سه گاه

سه گاه . یکسه گاه . دوسه گاه . سهسه گاه . چهارسه گاه . پنجسه گاه . ششسه گاه . هفتسه گاه . هشتسه گاه . نهسه گاه . دهسه گاه . یازدهسه گاه . دوازدهسه گاه . سیزدهسه گاه . چهاردهسه گاه . پانزدهسه گاه . شانزدهسه گاه . هفدهسه گاه . هژدهسه گاه . نوزدهسه گاه . بیستسه گاه . بیست و یکسه گاه . بیست و دوسه گاه . بیست و سهسه گاه . بیست و چهارسه گاه . بیست و پنجسه گاه . بیست و ششسه گاه . بیست و هفتسه گاه . بیست و هشتسه گاه . بیست ونهسه گاه . سیسه گاه . سی ویکسه گاه . سی و دوسه گاه . سی و سهسه گاه . سی و چهارسه گاه . سی و پنجسه گاه . سی و ششسه گاه . سی و هفتسه گاه . سی و هشتسه گاه . سی و نهسه گاه . چهلسه گاه . چهل و یکسه گاه . چهل و دوسه گاه . چهل و سهسه گاه . چهل و چهارسه گاه . چهل و پنجسه گاه . چهل و ششسه گاه . چهل و هفتسه گاه . چهل و هشتسه گاه . چهل و نهسه گاه . پنجاهسه گاه . پنجاه و یکسه گاه . پنجاه و دوسه گاه . پنجاه و سهسه گاه . پنجاه و چهارسه گاه . پنجاه و پنجسه گاه . پنجاه و ششسه گاه . پنجاه و هفتسه گاه . پنجاه و هشتسه گاه . پنجاه و نهسه گاه . شستسه گاه . شست و یکسه گاه . شست و دوسه گاه . شست و سهسه گاه . شست و چهارسه گاه . شست و پنجسه گاه . شست و ششسه گاه . شست و هفتسه گاه . شست و هشتسه گاه . شست و نهسه گاه . هفتادسه گاه . هفتاد و یکسه گاه . هفتاد و دوسه گاه . هفتاد و سه

دستگاه شور

شور . یکشور . دوشور . سهشور . چهارشور . پنجشور . شششور . هفتشور . هشتشور . نهشور . دهشور . یازدهشور . دوازدهشور . سیزدهشور . چهاردهشور . پانزدهشور . شانزدهشور . هفدهشور . هژدهشور . نوزدهشور . بیستشور . بیست و یکشور . بیست و دوشور . بیست و سهشور . بیست و چهارشور . بیست و پنجشور . بیست و شششور . بیست و هفتشور . بیست و هشتشور . بیست و نهشور . سیشور . سی و یکشور . سی و دوشور . سی و سهشور . سی و چهارشور . سی و پنجشور . سی و شششور . سی و هفتشور . سی و هشتشور . سی و نهشور . چهلشور . چهل و یکشور . چهل و دوشور . چهل و سهشور . چهل و چهارشور . چهل و پنجشور . چهل و شششور . چهل و هفتشور . چهل و هشتشور . چهل و نهشور . پنجاه

 

در اینجا می توانید به نواخته ی این ردیف به دست علی اکبر خان شهنازی نیز گوش فرا دهید.

برای دریافت نگاره ای بهتر از آن چیزی که نوانگاری شده است نواخته ی خود علی اکبر خان شهنازی را نیز در اینجا بارگذاری کرده ام. فراموش نباید کرد که او ردیفش را در هشتاد سالگی نواخته است و اینکه در نوا نگاری بالا پیش درآمد و رنگ پایانی دستگاه ها و آوازها دیده نمی شود. خوب است که دانسته شود که ناهمسانی هایی میان آنچیزی که نوانگاری شده و نواخته شده دیده میشود. بر خوانندی گرامی است که خود آنها را با گوش فرادادن و سنجش آن با نوانگاری دریابد. نکته ی پایانی اینکه نام گذاری ها در اینجا همان نام گذاری هایی است که سرکار حبیب اله صالحی در نوا نگاریش آورده است.

یادآوری این نکته نیز بایسته است که می توان شماری از نواخته های کهنتر علی اکبر خان بویژه آنهایی که در همراهی با آواز اقبال آذر و یا در نزدیکی همان سالها نواخته شده است را گویاترین و چه بسا زیباترین نمونه های سبک نوازندگی علی اکبر خان به شمار آورد. بویژه که در آن کارها برای نمونه پاره های آهنگین ساخته های خودش را با برجستگی بسیار نواخته و در نگاه من از آنجایی که آواز را همراهی می کند نوازندگیش بیشتر در ساختار موسیقی دستگاهی جای می گیرد و به سبک کهن نزدیک تر است. از این رو خواننده ی گرامی خود می تواند با گوش فرادادن به آن کارها دریافتی ژرفتر از زیبایی کارها و نواخته های ایشان بدست آورد. در اینجا نمونه ای میاورم، برای دریافت سخن پیشینم. من خود خواسته بخش های خوانده شده به دست خواننده را بریده و بخش های نواخته شده به دست علی اکبر خان را کنار هم چسبانده ام که بتوان بخش سازی را با موشکافی بیشتری شنید.

گوش فرا دهید!
تکنوازی تار در آواز ابوعطا

برای من این ردیف آمیزه ای است از پاره هایی موسیقایی با زیبایی های موسیقی دستگاهی ایران و پاره هایی دیگر که در واکنش به سپهر چیره ی فرهنگی آن زمانه ی ایران آفریده شده است و ناهمگونی و ناسازگاری با چیستی موسیقی دستگاهی ایران دارد. هر آینه این گنجینه ی موسیقایی سرشار است از الگوهای موسیقایی و نواهای زیبا و نو و هم هنرهای نوازندگی برجسته چه در بخش آهنگین و کوبه ای و چه در بخش آوازی که علی اکبر خان شهنازی در این گردآمده گنجانده است. روشن است که هر کدام از اینها می تواند برای هنرآموز جوینده انگیزه و زمینه ای برای آفرینش کاری نغز و نوآفرید باشد.

با نیک نگری به بند پیشین سخن من برای دریافتی زیبا و ژرف از موسیقی دستگاهی ایران، یادگیری گنجینه ی جناب میرزا را پیشنهاد می کنم، بویژه که نوانگاری های باریک بینانه و هم نواخته ی شگفت انگیزی از آن در دسترس است. با به دست آوردن چشایی موسیقاییِ موسیقی دستگاهی ایران و دریافت زیبایی شناسی آن روشن است که می توان از ردیفهای دیگر نیز بهره ی بهتری برد می خواهد ردیف میرزا عبداله بزرگ باشد یا ردیف درویش خان و هم ردیفهای دیگر. یک نمونه ی خوب برای روشن کردن سخن من کاری است که بیشتر سازندگان تار انجام می دهند و آن چیزی نیست جز بررسی و پژوهیدن ساز های به جا مانده از سازنده ی برجسته ی تار یحیی خان و نیز دیگر سازندگان برجسته ی تار. اینگونه است که با زیبایی شناسی ساخت تار آشنا میشوند و راه برای آفریدن سازهای بهتر برایشان باز می شود. این کاری نیست جز برگزیدن نمونه های زیبا و پژوهش آنها برای شناخت و دریافت زیبایی. فراموش نباید کرد که نوانگاری هر اندازه که با ریزبینی نگاشته شده باشد گویای خود موسیقی نگاشته شده نیست و یک نواخته ی زیبا می تواند درون مایه ی راستین موسیقی آفریده شده را به نمایش گذارد. روشن است که نواخته ها و خوانده های رامشگران برجسته ی گذشته نیز در ساخته و پرداخته کردن چشایی موسیقایی ما جایگاهی بسیار بالا دارند.

نواخته ی ردیف علی اکبر خان شهنازی

🎧 🎧 🎧

آواز ابوعطا

ابوعطا . یکابوعطا . دوابوعطا . سهابوعطا . چهارابوعطا . پنجابوعطا . ششابوعطا . هفتابوعطا . هشتابوعطا . نهابوعطا . دهابوعطا . یازدهابوعطا . دوازدهابوعطا . سیزده

آواز افشاری

افشاری . یکافشاری . دوافشاری . سهافشاری . چهارافشاری . پنجافشاری . ششافشاری . هفتافشاری . هشتافشاری . نهافشاری . دهافشاری . یازدهافشاری . دوازدهافشاری . سیزدهافشاری . چهاردهافشاری . پانزده

آواز دشتی

دشتی . یکدشتی . دودشتی . سهدشتی . چهاردشتی . پنجدشتی . ششدشتی . هفتدشتی . هشتدشتی . نه

آواز اصفهان

اصفهان . یکاصفهان . دواصفهان . سهاصفهان . چهاراصفهان . پنجاصفهان . ششاصفهان . هفتاصفهان . هشتاصفهان . نهاصفهان . دهاصفهان . یازدهاصفهان . دوازدهاصفهان . سیزدهاصفهان . چهارده

آواز ترک

ترک . یکترک . دوترک . سهترک . چهارترک . پنجترک . ششترک . هفتترک . هشتترک . نهترک . دهترک . یازدهترک . دوازدهترک . سیزدهترک . چهاردهترک . پانزدهترک . شانزدهترک . هفدهترک . هژدهترک . نوزده

دستگاه چهارگاه

چهارگاه . یکچهارگاه . دوچهارگاه . سهچهارگاه . چهارچهارگاه . پنجچهارگاه . ششچهارگاه . هفتچهارگاه . هشتچهارگاه . نهچهارگاه . دهچهارگاه . یازدهچهارگاه . دوازدهچهارگاه . سیزدهچهارگاه . چهاردهچهارگاه . پانزدهچهارگاه . شانزدهچهارگاه . هفدهچهارگاه . هژدهچهارگاه . نوزدهچهارگاه . بیست

دستگاه همایون

همایون . یکهمایون . دوهمایون . سههمایون . چهارهمایون . پنجهمایون . ششهمایون . هفتهمایون . هشتهمایون . نههمایون . دههمایون . یازدههمایون . دوازدههمایون . سیزدههمایون . چهاردههمایون . پانزدههمایون . شانزدههمایون . هفده

دستگاه ماهور

ماهور . یکماهور . دوماهور . سهماهور . چهارماهور . پنجماهور . ششماهور . هفتماهور . هشتماهور . نهماهور . دهماهور . یازدهماهور . دوازدهماهور . سیزدهماهور . چهاردهماهور . پانزدهماهور . شانزدهماهور . هفدهماهور . هژدهماهور . نوزدهماهور . بیستماهور . بیست و یکماهور . بیست و دوماهور . بیست و سه

دستگاه سه گاه

سه گاه . یکسه گاه . دوسه گاه . سهسه گاه . چهارسه گاه . پنجسه گاه . ششسه گاه . هفتسه گاه . هشتسه گاه . نهسه گاه . دهسه گاه . یازدهسه گاه . دوازدهسه گاه . سیزدهسه گاه . چهاردهسه گاه . پانزدهسه گاه . شانزدهسه گاه . هفدهسه گاه . هژدهسه گاه . نوزدهسه گاه . بیستسه گاه . بیست و یکسه گاه . بیست و دوسه گاه . بیست و سهسه گاه . بیست و چهارسه گاه . بیست و پنجسه گاه . بیست و ششسه گاه . بیست و هفتسه گاه . بیست و هشتسه گاه . بیست و نهسه گاه . سیسه گاه . سی و یک

دستگاه شور

شور . یکشور . دوشور . سهشور . چهارشور . پنجشور . شششور . هفتشور . هشتشور . نهشور . دهشور . یازدهشور . دوازدهشور . سیزدهشور . چهاردهشور . پانزدهشور . شانزدهشور . هفده

 

یادآوری می نمایم که نوشتار بالا ریشه در دیده ها و شنیده های زندگی موسیقایی من دارد. اگر که برای شما خواندن این نوشتار سودمند بوده سپاسگزار خواهم شد که با تماشای پویا نگاره های کوتاه زیرین و یا فشردن دکمه ی خوشم می آید و هم رسانی کارهای من مرا خرسند نمایید.

 

نوای تار و ایران

پویا نگاره های کوتاهی از دیدنی های ایران همراه با نوای تار
نوازندگی تار از پرهام ناصح پور در آواز ابوعطا
تماشا کنید!

 

ایران